Suriye sorununa “güvenlik” yerine “karşılıklı güven” açısından bakabilmek

12.08.2025 medyascope.tv

12 Ağustos 2025’te medyascope.tv'de yaptığım değerlendirmeyi yayına Gülden Özdemir hazırladı

Merhaba, iyi günler, iyi sabahlar. Suriye'de sorun çözülemiyor. Esas olarak sorun, Şam'daki eş-Şara yönetimi yani HTŞ yönetimiyle Rojava denen kuzeydoğudaki Kürt ağırlıklı SDG yapılanması arasında bir mutabakat zaptı imzalanmıştı Mart başında ama bir ilerleme sağlanamadı, işler kilitlenmiş gibi gözüküyor. Kürtlerden istenen çok açık: ‘‘Suriye ordusuna dahil olun’’, yani SDG güçlerini Suriye ordusuna katması isteniyor. Kürtler prensip olarak buna ‘‘evet’’ diyorlar, ama şu aşamada olamayacağını söylüyorlar. Bu konuda birçok gerekçeleri var ve bu tartışma sürüyor. Bu arada Kürtler diğer azınlık gruplarla birlikte bir konferans düzenlediler ve orada öne çıkan kavram ademimerkeziyet yani merkezi yönetimin dağıtılması, merkezi yönetimin aslında yokluğu anlamına geliyor, her grubun kendi yönetimini bir şekilde kendilerinin yapması. Bunu tam olarak özerklik olarak tanımlamıyorlar, bundan vazgeçmiş gibi gözüküyorlar. Şu hâliyle kendilerine özerk yönetim diyorlar ama bundan sonraki talepleri daha yumuşak bir şekilde ademimerkeziyet ve Suriye'deki Dürziler, Aleviler, Hristiyanlar gibi diğer azınlık gruplarını da Kürtler bir anlamda yanlarına çekmek istiyorlar. Bu da Şam'ı rahatsız ediyor.
En son Paris'te bir araya gelecekti Şam ile Rojava diyelim, oraya Fransa ve ABD de katılacaktı. Ertelendi. Yapılacağını açıkladı Fransa Dışişleri Bakanı ama Şam'dan gelen açıklama bu toplantıya katılmayacakları yolunda. Ve bir iddiaya göre Rojava'ya Eylül ayına kadar süre tanınmış, bu konuda samimi olduğunu göstermesi için ve eğer samimi olduğunu gösterirse bu süre yıl sonuna kadar uzatılabilirmiş. Uzatılamazsa ne olacak? İşte esas sorun burada, yeniden bir çatışma ihtimali. Tabii Şam derken aslında Ankara'dan da bahsediyoruz. Ankara Şam'ın arkasında, onun yanında. Daha önce Süveyda'da Dürzilerle Şam yönetimi arasında çıkan çatışmalar sırasında hatırlanacaktır, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan adlarını vermeden ama Kürtleri ima ederek, ''Kimse fırsatçılık yapmaya kalkmasın. Türkiye bunu bir güvenlik sorunu olarak görür'' demişti. Şam'ın son Paris toplantısına katılmama kararı öncesinde de Hakan Fidan Şam'daydı. Yani şu hâliyle bakıldığı zaman eş-Şara yönetimi, Türkiye'nin ve Katar'ın desteğiyle bir anlamda Suriye'deki Kürtlerin kendine doğru gelmesini istiyor. Öcalan bir şekilde devrede, başından beri devrede. Öcalan, Suriye'deki Kürtlerin doğrudan Suriye'deki sisteme entegre olmalarını istiyor. Fakat o da temkinli davranıyor ve Suriye'deki Kürtlerin kendi güvenliklerini sağlamayı da devam ettirmelerini talep ediyor. Böyle kilitlenmiş bir yerdeyiz.
Peki bu sorun nasıl aşılır? Aşılmazsa ne olur? Aşılmazsa, Suriye'de Kürtlerle Şam yönetimi savaşırsa, çatışırsa ve buna bir şekilde Ankara da dahil olursa hem Suriye iflah olmaz hem de Türkiye'de başlamış olan süreç yarım kalır ve biter. Çok net biter. Çünkü bu sürecin başlamasındaki temel motivasyonlardan birisi Suriye'ydi. Başından itibaren Suriye gündemdeydi, bu sürecin gündemindeydi. Başından itibaren Abdullah Öcalan'ın Suriye'deki örgütlenmenin önde gelen isimleriyle doğrudan ya da dolaylı teması sağlandı ve onlar da bu sürecin içerisine katıldılar. Fakat şu anda Suriye'de işler iyi gitmiyor ve bir çatışma hâlinde bu Türkiye'yi kesinlikle etkileyecek. Peki ne olabilir? İşte burada dün İdris Baluken'le yaptığımız röportajda, eski HDP milletvekili, söylediği bir husus çok önemli: ‘‘Ankara olayı, bir güvenlik ekseninden güven eksenine taşımalı, karşılıklı güven.’’ Şunu biliyoruz; Suriye'deki Kürtlerin önde gelen isimleri Mazlum Abdi ya da İlham Ahmed, bunlar sürekli olarak son günlerde verdikleri röportajlarda Ankara'yla temas hâlinde olduklarını söylüyorlar. İstedikleri zaman ulaşabildiklerini söylüyorlar ama Ankara'dan şikayetleri var. Yani sonuçta bir diyalog kanalı açık, birbiriyle görüşmeyen iki yapı söz konusu değil. Zaten Şam'la da görüşüyorlar, görüştüler, kolaylıkla görüşebilirler.
Ama burada güvenlik ekseninden bakıldığında Suriye'de Kürtlerin belli bir güce sahip olması hâlinde bunun Türkiye'yi tehdit edeceği düşüncesi nedeniyle işler yürümüyor ve burada güvenlik penceresi yerine güvenin devreye girmesi, karşılıklı güvenin devreye girmesi gerçekten kurtarıcı olabilir. Yani nedir? Ankara, Suriye'de Kürtlerin güçlenmesini kendisine bir tehdit değil, tam tersine bir avantaj olarak görebilir mi? Şu aşamada çok zor gözüküyor. Ama unutmayın, yıllar önce Irak'ta Kürtler ABD'nin himayesinde belli bir statü kazanmak üzereyken de Türkiye bundan çok ciddi bir şekilde tedirgin olmuştu, engellemeye çalışmıştı. Fakat aradan geçen süre içerisinde, tam olmasa bile, Ankara'yla Erbil arasında bir tür stratejik ortaklık bile oluştuğunu söyleyebiliriz. İlişkiler siyasi olarak da çok iyi, ekonomik olarak çok güçlü. Sonuçta Kürtlerin orada bir bölgesel yönetime sahip olmalarının Türkiye'yi tehdit etmediği ortaya çıktı. Benzer bir olay Suriye'de yaşanabilir mi? Tabii buradaki sorun şu: Suriye'deki Kürtler, Kürt örgütlenmeleri PKK çizgisinde, Öcalan çizgisinde. Dolayısıyla burada bir tehdit algısı var. Ama öte yandan biliyoruz ki Ankara PKK'yla fesih, silah bırakma yolunda çok ciddi adımlar attı. Bir aksilik olmazsa bu iş gerçekleşecek. O zaman PKK zaten tehdit olmaktan da çıkıyor.
Dolayısıyla Suriye'deki Kürtlere de bu açıdan bakma ihtimali var ve bence bakılsa iyi olur. Burada tabii bir diğer husus gündeme geliyor: İsrail ve İsrail'in Suriye'deki birtakım hesapları ve bu hesaplarını gerçekleştirmek için Dürzilere, Kürtlere, belki Alevilere ihtiyacı olduğu yolundaki yaklaşım. Bu pekâlâ olabilir ama bunun olabilmesi için şu kesinlikle şart: Siz bu azınlıkları yok sayarsanız, onların beklentilerini, taleplerini karşılamazsanız o zaman başkaları burada devreye girebilir; ama onların beklentilerini karşılama yolunda adım atarsanız o zaman İsrail, ABD ya da Rusya ya da İran gibi aktörlerin onlar üzerinden Suriye'de etkili olmasının da önünü alabilirsiniz. Şu hâliyle bakıldığı zaman Ankara henüz bu noktada değil, ama umarım Türkiye'deki sürecin de olumlu gelişmesi hâlinde bu güvenlik perspektifinden güven perspektifine doğru kayabilir. Aksi takdirde ne Suriye iflah olur ne Türkiye iflah olur, bundan da en çok Ankara'nın sevmediği güçler istifade eder.
Bugünkü yayını bir caz saksafoncusuna ithaf etmek istiyorum. Genellikle hayatını kaybetmiş kişilere yapıyorum bu ithafları ama Jan Garbarek yaşıyor, çok şükür yaşıyor. Yaşı bayağı var, 1947 doğumlu. Norveç'te doğmuş ama babası Polonyalı bir savaş esiri, annesi Norveçli ve gerçekten olağanüstü birisi. Ben ki bu işlerden pek anlamam ama Garbarek'i duyduğumdan beri ne bulduysam dinledim, dinlemeye devam ediyorum. Bir kere kendisini İstanbul Festivali'nde de izleme şansına erişmiştim. Dünyanın dört bir tarafındaki değişik müzisyenlerle hiç yüksünmeden beraber iş üretmiş birisi. Bu Kuzey Afrikalı olabiliyor, Pakistanlı, Hindistanlı olabiliyor, Gürcistanlı olabiliyor, dünyanın her yerinde başka başka gruplarla, başka başka sanatçılarla, genellikle kalburüstü sanatçılarla birlikte çalışan, kolektifliği de çok iyi bilen muazzam birisi. Bilmiyorsanız tanışın derim ve kendisine uzun ömürler diliyorum. Kızı da kendisi gibi müzisyen oldu, onu da bir not olarak düşeyim. Evet, söyleyeceklerim bu kadar, iyi günler.

Destek olmak ister misiniz?
Doğru haber, özgün ve özgür yorum ihtiyacı
Bugün dünyada gazeteciler birer aktivist olmaya zorlanıyor. Bu durum, kutuplaşmanın alabildiğine keskin olduğu Türkiye'de daha fazla karşımıza çıkıyor. Halbuki gazeteci, elinden geldiğince, doğru haber ile özgün ve özgür yorumla toplumun tüm kesimlerine ulaşmaya çalışmalı ve bu yolla, kutuplaşmayı artırma değil azaltmayı kendine hedef edinmeli. Devamı için

Son makaleler (10)

17.08.2025	Öcalan olmadan olmaz mı?
17.08.2025	Devletin diyaneti ➜ erkeklerin diyaneti ➜ erkeklerin devleti
16.08.2025	“Bahçeli’den demokrasi bekleyecek kadar saf mısınız?”
15.08.2025	Özgür Özel kavgayı kızıştırdı: Parayı takip edin
14.08.2025	CHP’li bir belediye başkanı niçin AKP’ye geçer?
13.08.2025	CHP-MHP flörtü
12.08.2025	Rezan Epözdemir olayı: Bu kavga neyin kavgası?
12.08.2025	Suriye sorununa “güvenlik” yerine “karşılıklı güven” açısından bakabilmek
11.08.2025	Mümtaz’er Türköne ile söyleşi: CHP-MHP-DEM Parti yakınlaşması mümkün mü?
10.08.2025	Çanlar Fethullahçılar için çalıyor

17.08.2025		Öcalan olmadan olmaz mı?
22.09.2024		Ruşen Çakır nivîsî: Di benda hevdîtina Erdogan û Esed de
17.06.2023		Au pays du RAKI : Entretien avec François GEORGEON
21.03.2022		Ruşen Çakır: Laicism out, secularism in
19.08.2019		Erneute Amtsenthebung: Erdogans große Verzweiflung
05.05.2015		CHP-şi Goşaonuş Sthrateji: Xetselaşi Coxo Phri-Elişina Mualefeti
03.04.2015		Djihadisti I polzuyutsya globalizatsiey I stanovitsya yeyo jertvami. Polnıy test intervyu s jilem kepelem
10.03.2015		Aya Ankara Az Kobani Darse Ebrat Khahad Gereft?
08.03.2015		La esperada operación de Mosul: ¿Combatirá Ankara contra el Estado Islámico (de Irak y el Levante)?
18.07.2014		Ankarayi Miçin arevelki haşvehararı